Poziom wiedzy osób dorosłych na temat samokontroli i zachowań prozdrowotnych w kierunku występowania czerniaka złośliwego The level of knowledge of adults about self-control and health-promoting behaviors towards the occurrence of malignant melanoma

Abstrakt

Wstęp: Czerniak jest najbardziej złośliwym i inwazyjnym rakiem skóry. Tendencja zachorowań i zgonów w Polsce jest rosnąca, a średnia wieku coraz niższa. Bardzo ważna jest profilaktyka, dzięki której rozwijający nowotwór można wykryć we wczesnym stadium i usunąć, co pozwala na całkowite wyleczenie. Zaliczamy do niej samoobserwację skóry oraz badania kontrolne u lekarza dermatologa i chirurga-onkologa. Prostym badaniem weryfikującym znamię jest badanie dermatoskopem lub wideodermatoskopem. Istotne w profilaktyce jest również stosowanie się do zasad zachowań prozdrowotnych. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne zarówno naturalne, jak i sztuczne, bez prawidłowego stosowania filtrów przyczynia się znacząco do powstawania nowotworu.
Cel badania: Badanie wykonano w celu oceny stanu wiedzy osób dorosłych na temat samokontroli i zachowań prozdrowotnych w kierunku czerniaka złośliwego.
Materiał i metody: Badanie zostało przeprowadzone wiosną 2023 roku wśród anonimowych respondentów w przedziale wiekowym 20-50 lat zamieszkujących powiat bełchatowski. Narzędziem badawczym użytym do badań był kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji, składający się z 23 pytań zamkniętych. W badaniu wzięło udział 136 osób.
Wyniki: Osoby dorosłe w wieku 20-50 lat posiadają przeciętny poziom wiedzy na temat samokontroli czerniaka złośliwego. Największą wiedzą wykazała się najmłodsza grupa w wieku 20-30 lat, a najmniejszą najstarsza wiekowo grupa. Osoby dorosłe nie potrafią rozpoznać wszystkich podejrzanych o rozwój czerniaka znamion. Zbyt mała ilość osób nie obserwuje swoich znamion oraz nie kontroluje ich regularnie u lekarza dermatologa. Osoby dorosłe bezzwłocznie badają znamiona u dermatologa, gdy zauważą podejrzaną zmianę na skórze.
Podsumowanie: Wnioski sugerują konieczność zwiększenie ilości akcji profilaktycznych i kampanii informacyjnych na temat czerniaka i sposobów jego zapobiegania