Poziom wiedzy osób dorosłych na temat samokontroli i zachowań prozdrowotnych w kierunku występowania czerniaka złośliwego The level of knowledge of adults about self-control and health-promoting behaviors towards the occurrence of malignant melanoma

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Justyna Chojnacka

Abstrakt

Wstęp: Czerniak jest najbardziej złośliwym i inwazyjnym rakiem skóry. Tendencja zachorowań i zgonów w Polsce jest rosnąca, a średnia wieku coraz niższa. Bardzo ważna jest profilaktyka, dzięki której rozwijający nowotwór można wykryć we wczesnym stadium i usunąć, co pozwala na całkowite wyleczenie. Zaliczamy do niej samoobserwację skóry oraz badania kontrolne u lekarza dermatologa i chirurga-onkologa. Prostym badaniem weryfikującym znamię jest badanie dermatoskopem lub wideodermatoskopem. Istotne w profilaktyce jest również stosowanie się do zasad zachowań prozdrowotnych. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne zarówno naturalne, jak i sztuczne, bez prawidłowego stosowania filtrów przyczynia się znacząco do powstawania nowotworu.
Cel badania: Badanie wykonano w celu oceny stanu wiedzy osób dorosłych na temat samokontroli i zachowań prozdrowotnych w kierunku czerniaka złośliwego.
Materiał i metody: Badanie zostało przeprowadzone wiosną 2023 roku wśród anonimowych respondentów w przedziale wiekowym 20-50 lat zamieszkujących powiat bełchatowski. Narzędziem badawczym użytym do badań był kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji, składający się z 23 pytań zamkniętych. W badaniu wzięło udział 136 osób.
Wyniki: Osoby dorosłe w wieku 20-50 lat posiadają przeciętny poziom wiedzy na temat samokontroli czerniaka złośliwego. Największą wiedzą wykazała się najmłodsza grupa w wieku 20-30 lat, a najmniejszą najstarsza wiekowo grupa. Osoby dorosłe nie potrafią rozpoznać wszystkich podejrzanych o rozwój czerniaka znamion. Zbyt mała ilość osób nie obserwuje swoich znamion oraz nie kontroluje ich regularnie u lekarza dermatologa. Osoby dorosłe bezzwłocznie badają znamiona u dermatologa, gdy zauważą podejrzaną zmianę na skórze.
Podsumowanie: Wnioski sugerują konieczność zwiększenie ilości akcji profilaktycznych i kampanii informacyjnych na temat czerniaka i sposobów jego zapobiegania

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Dział
Artykuły

Bibliografia

Laskowski K., Krajewska-Kułak E., Łukaszuk C.E.: Preferencje zdrowotne młodzieży gimnazjalnej w aspekcie ich wiedzy na temat nowotworów. Wyd. DUCHNO Białystok 2021; 25-27

Denis W.: Promieniowanie UV i jego wpływ na fotostarzenie się skóry [w:] Nauka, edukacja, przemysł: narzędzia i mechanizmy współczesności innowacyjnego rozwoju: Materiały VII Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Praktycznej Kijów 2021; 100-104

Engler-Jastrzębska M., Kamm A.: Molekularne podstawy pigmentacji skóry. Etiologia i profilaktyka hiperpigmentacji. Kosmetologia Estetyczna 2019, 3(8): 275-284

ABCDE czerniaka https://www.gov.pl/web/psse-pleszew/abcde-czerniaka dostęp z dnia 05.05.2023

Piacentini R.D., Pierobon E., Piacentini A.R., Salum G.M. The Importance of the use of Clothes with Solar UV Protection. Current Trends in Fashion Technology & Textile Engineering, Juniper Publishers Inc., 2018 3(5): 96-100

Europejski Kodeks Walki z Rakiem https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/europejski-kodeks-walki-z-rakiem dostęp z dnia 05.05.20232

Kuros F., Pinas K., Skalska K., Skupień J. Świadomość młodego społeczeństwa na temat wpływu działania promieni UV oraz profilaktyka fotostarzenia się skóry Kosmetologia estetyczna 2019; 4(8): 407-414

Wszołek K. Ocena stanu wiadomości dotyczących czerniaka w grupie studentów krakowskich uczelni niemedycznych Aesth Cosmetol Med 2020; 9(5): 461-467

Badanie świadomości społeczeństwa odnośnie wpływu promieniowania UV na skórę http://wydawnictwo.wseit.edu.pl/wp-content/uploads/2020/05/Badanie-%C5%9Bwiadomo%C5%9Bci-spo%C5%82ecze%C5%84stwa-odno%C5%9Bnie-wp%C5%82ywu-promieniowania-UV-na--sk%C3%B3r%C4%99.pdf dostęp z dnia 10.06.2023

Nowowiejska J., Pałdyna M., Baran A., Flisiak I. The assessment of students’ knowledge regarding melanoma and sun-protection habits Przegl Dermatol 2019; 106: 159–172

Walewska E., Ścisło L., Puto G., Obrzut P., Gniadek A. Knowledge and health behaviours connected with melanoma prevention among people living in Poland and Australia Nursing Problems 2020; 28(2): 94-99